استادیار حقوق جزا و جرم‌شناسی پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی «سمت»، تهران، ایران.
چکیده: (233 مشاهده)
جنبش مطالعات انتقادی حقوق، نظام قانونی لیبرال را هم از چشم‌انداز فلسفی، اجتماعی، سیاسی و هم از حیث فرایندهای شکل‌گیری هنجارهای قانونی به نقد می‌کشد. نقد شکل‌گرایی و عینیت‌گرایی ادعایی نظام حقوقی لیبرال، و نیز انتقاد بر استفاده ابزاری از عمل و دکترین حقوقی برای پیشبرد اهداف چپ‌گرایانه، از جمله موضوع‌های مورد نقد این جنبشِ وامدار از مکتب فرانکفورت است. آموزه هابرماس، بر پایه اندیشه مکتب فرانکفورت به مثابه نظریه‌ای هنجاری ـ انتقادی که ریشه در اصلاح نئومارکسیسم و بازتولید خوانشِ نو از نظریه وبِر و پارسونز دارد، با سهیم شدن در شکل‌گیری نظریه اجتماعی، و با گسست از فلسفۀ سوژه و اهمیت دادن به مقولۀ بیناذهینت و پراگماتیسمِ عمل‌محور و اخلاقی، بنیاد ایدۀ این مقالۀ تحلیلی ـ انتقادی را شکل می‌دهد که در مقابلِ گفتمان نظارت‌گرِ کنترل‌مدار و سزاگرا، سیاست کنترل اجتماعیِ همبستگی‌گرا قرار دارند؛ سیاستی مبتنی بر عقلانیتِ ارتباطیِ برآمده از مکتب فرانکفورت که برای هر شهروند درجاتی از آزادی برای بالندگیِ انسانی را قائل است و تعهد مثبت و ایجابیِ دولت به تأمین حداکثریِ شرایط لازم برای استیفای این حق‌ها و آزادی‌ها را ضروری می‌داند. شعشعۀ این دریچۀ نورانی به حقوق کیفریِ نظری، دستاوردهای عینی در حقوق کیفری موضوعۀ بسیاری از کشورها دارد؛ که ممکن است خودآگاهی نداشته باشد که تأسیسات کیفری ارفاقی در تحولات تقنینیِ آنها وامدارگذار اندیشۀ کیفری از ابزارگرایی به ارتباط‌گرایی بوده است.
- خاقانی اصفهانی، مهدی. (1403). حقوق کیفری در کشاکش خِرد ابزاری و خِرد ارتباطی؛ تأملی از منظر مکتب فرانکفورت، مجله مطالعات فلسفه حقوق، 2(1)، صفحات 97-120.
Khaghani Esfahani M. Criminal Law in T Struggle Between Instrumentalist Wisdom and Communicative Wisdom; From the Perspective of the Frankfurt School. Journal title 2024; 1 (2) :97-120 URL: http://philosophylawjournal.ir/article-1-32-fa.html
خاقانی اصفهانی مهدی. حقوق کیفری در کشاکش خِرد ابزاری و خِرد ارتباطی؛
تأملی از منظر مکتب فرانکفورت. عنوان نشریه. 1403; 1 (2) :97-120
